جای خالی نشریه‏‌ای منسجم و روشمند در زمینه تاریخ تمدن مشاهده ‏‌می‌شود. به عبارت دیگر در کشور ما مجله‌‏ای با این عنوان و رویکرد به موضوعِ تمدن، تاریخ و نظریه پردازیِ تمدن وجود ندارد و در خارج از ایران نیز مجله‌ای با این عنوان منتشر نمی شود. مجلاتی در حوزه تاریخ و تمدن ایران و اسلام وجود دارد، اما پژوهش نامه تاریخ تمدن در صدد است تا علاوه بر توجه به تمدن‏های مهم ایرانی و اسلامی، در دو حوزه‏ متفاوت و متمایز از دیگر مجلات فعالیت دانشورانه و علمی خود راپیش ببرد: نخست توجه به رویکردها و مباحث نظریه‏‌ای تمدن که طیف وسیعی از دیدگاههای تاریخی، فلسفی و جامعه شناسانه را در سراسر جهان در بر م‏ی‌گیرد و تاکنون جای آنها در مجلات علمی و پژوهشی ایران خالی بوده است. این رویکرد موجب خواهد شد که پژوهش‏گران، استادان و دانشجویان ایرانی به مبانی بحث تمدن ها – اعم از تمدن‏های شرقی و غربی از دوره باستان تاکنون- توجه جدّی تر داشته باشند. دوم پژوهش‏های مرتبط با تمدن‏های بزرگ جهان و تعاملات میان این تمدن‏ها که بخش مهمی از این تمدن‏ها در طول تاریخ با حوزه تمدن ایرانی در ارتباط گسترده بوده اند.  

فقدان نگاه نظری و تمدنی به تاریخ موجب تداوم مطالعه و پژوهش های سنتی به تاریخ شده است و به ندرت دیده می‏‌شود که پژوهش‏های بین رشته‌‏ای یا پژوهش‏های همه جانبه‌ درون رشته‌ای در این زمینه رواج داشته باشد. این نشریه با توجه به فراگیر بودن مبحث تمدن می‌تواند چنین امکانی را فراهم آورد. از سوی دیگر بیش از 90 سال است که تحقیقات تاریخی از چنبره تاریخ کوتاه مدت و صرفاً سیاسی، نظامی خارج شده و با کمک رشته/ گرایشهای دیگرِ علوم انسانی و اجتماعی به لایه های عمیق تر تحولات جوامع پرداخته است.