1
دانشگاه شیراز، دانشکده ادبیات و علوم انسانی . بخش تاریخ
2
دانشگاه شیراز. دانشکده ادبیات و علوم انسانی . بخش تاریخ
10.22099/jchr.2025.53263.1010
چکیده
دین باستانی ترکان را عمدتاً اعتقادات آنها به شمنیسم تشکیل می داد.هرچند به رسوخ افکار بودایی نزد آنان هم اشاره شده است. اما اغلب قبایل ترک و از جمله غزها اجداد سلجوقیان، پیرو آیین شمن بودند. پایه های این آیین را مانایسم،ارتباط انسان با ارواح مردگان و اعتقاد به خدای آسمان(تنگری) تشکیل می داد. همچنین شمنیسم شیوۀ درمانی است که مبتنی بر باورهای کهن قومی بوده و روح پنداری مرسومی به شمار می رفت که به تدریج با بارورهای دینی آمیخته گردید. اغوزها روحانیون شمن را عامل ایجاد ارتباط با مردگان، شیاطین و جن می دانستند. آنان برای حل مشکلات خود شمن ها را نزد خدایان واسطه قرار می دادند.پایه های این جهان بینی فاقد ژرفای عقیدتی می باشد و با آخرت گرایی مأنوس نبود. این جستار که با روش تحلیلی- توصیفی فراهم شده است در پی پاسخ به این پرسش می باشد که ماهیت تفکرات شمنیسم چگونه بود که موجب رویگردانی غزها از آن و گرایش به اسلام گردید؟ یافته های پژوهش به این نکات اشاره دارند که شمنیسم به گذشته و حال یعنی ارواح مردگان و اتباع شمن در زمان حال معطوف بود. به عبارتی پاسخی برای رستگاری پیروان خود در آخرت نداشت.مبانی اعتقادی آن جوابی مقطعی برای مشکلات غزان داشت.در نتیجه وقتی ترکان در مجاورت مرزهای مسلمانان قرار گرفتند هم جهت تطبیق با جهان اسلام و هم برای یافتن پاسخ به مشکلات زندگی اجتماعی و جهان بینی خود، دین اسلام را برگزیدند تا نیازهای دنیوی و اخروی خود را با آن مرتفع سازند.
دهقان, معصومه و یزدانی, پریسا . (1404). ویژگی های هستی شناسانه آیین شمنی؛ سهولت گرایش غزان از شمنیسم به اسلام در قرن چهارم هجری. پژوهشنامه تاریخ تمدن, (), -. doi: 10.22099/jchr.2025.53263.1010
MLA
دهقان, معصومه , و یزدانی, پریسا . "ویژگی های هستی شناسانه آیین شمنی؛ سهولت گرایش غزان از شمنیسم به اسلام در قرن چهارم هجری", پژوهشنامه تاریخ تمدن, , , 1404, -. doi: 10.22099/jchr.2025.53263.1010
HARVARD
دهقان, معصومه, یزدانی, پریسا. (1404). 'ویژگی های هستی شناسانه آیین شمنی؛ سهولت گرایش غزان از شمنیسم به اسلام در قرن چهارم هجری', پژوهشنامه تاریخ تمدن, (), pp. -. doi: 10.22099/jchr.2025.53263.1010
CHICAGO
معصومه دهقان و پریسا یزدانی, "ویژگی های هستی شناسانه آیین شمنی؛ سهولت گرایش غزان از شمنیسم به اسلام در قرن چهارم هجری," پژوهشنامه تاریخ تمدن, (1404): -, doi: 10.22099/jchr.2025.53263.1010
VANCOUVER
دهقان, معصومه, یزدانی, پریسا. ویژگی های هستی شناسانه آیین شمنی؛ سهولت گرایش غزان از شمنیسم به اسلام در قرن چهارم هجری. پژوهشنامه تاریخ تمدن, 1404; (): -. doi: 10.22099/jchr.2025.53263.1010
)