نهادسازی پیامبر و کارکردهای آن در تکوین تمدن اسلامی (10- 1ق)

مقالات آماده انتشار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه علوم پزشکی بوشهر،

2 ستادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه علوم پزشکی بوشهر،

10.22099/jchr.2025.52427.1006

چکیده

از الزامات تمدن‌سازی ایجاد نهادهاست و دولت مهم‌ترین نهاد در فرایند تمدن‌سازی است. تأسیس حکومت، مهم‌ترین اقدام سیاسی پیامبر اسلام (ص) پس از هجرت بود. امری که ظرفیت‌های تازه‌ای را در امر تمدن‌سازی در جهان اسلام ایجاد نمود. این جستار با رویکرد توصیفی - تحلیلی و روش کتابخانه‌ای، نیز بهره‌گیری ممکن از نظریه نهادگرایی، به این سؤالات می‌پردازد که اهم اقدامات پیامبر در زمینه نهادسازی چه بوده و چه کارکردهایی را در تکوین تمدن اسلامی به همراه داشته است؟ یافته‌ها نشان می‌دهند که یکی از عوامل مهم قابلیت بالای حکومت اسلامی پیامبر در توفیق وی در امر نهادسازی و استقرار نهادهای دولتی، اجتماعی و تمدنی ساده و ابتدایی، از قبیل: نهادهای خانواده، عبادی و آموزشی، مالی و حکومتی اعم از قانونی، قضایی، نظامی و مناسبات خارجی بوده است. امری که با اتکا بر آموزه‌های قرآنی و جهان‌بینی توحید محور، همچنین سیره و ابتکارات پیامبر در عین ایجاد زمینه برای تمدن‌سازی، با کارکردهای چندی از جمله: تربیتی و آموزشی، اقتصادی، تقنینی، عدالت‌گرایی، امنیتی، با روندی تکاملی در ابعاد مختلف، به‌مثابه‌ی میراثی تمدنی به حکومت‌های بعدی در جهان اسلام انتقال‌یافته و عصر زرین فرهنگ و تمدن اسلامی در سده‌های سوم و چهارم هجری را رقم زده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

پژوهشنامه تاریخ تمدن

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 13 خرداد 1404

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار